Áp xe vú

Áp xe vú là tình trạng tụ mủ khu trú ở mô vú. Trong giai đoạn tiết sữa tỷ lệ viêm vú chiếm 1-10%. Áp xe vú chiếm 3-11% viêm vú và 0.1-0.3% phụ nữ nuôi con bằng sữa mẹ.

Phân loại - Nguyên nhân - Yếu tố nguy cơ

Phân loại

Nguyên phát:

Áp xe vú trong giai đoạn tiết sữa.
Áp xe vú ngoài giai đoạn tiết sữa.

Thứ phát:

Nhiễm trùng vùng da dưới vú sau viêm tuyến bã, xạ trị.

Nguyên nhân

Giai đoạn tiết sữa do Staphylococcus aureus (93%).

Ngoài giai đoạn tiết sữa: Staphylococcus aureus (40%), Staphylococcus coagulase (40%),…

Yếu tố nguy cơ

Viêm vú hậu sản điều trị không hiệu quả.

Nguyên nhân gây tắc tia sữa.

Tình trạng suy giảm miễn dịch.

Chẩn đoán xác định

Lâm sàng

Toàn thân:

Sốt.
Dấu hiệu nhiễm trùng.
Hạch nách cùng bên.

Tại chỗ:

Khối u vú có thể sưng nóng đỏ, dấu phập phễu, chọc ra mủ hoặc có thể chảy mủ qua núm vú.
Nổi tĩnh mạch dưới da.

Cận lâm sàng

Tổng phân tích tế bào máu.

CRP.

Siêu âm vú.

Cấy mủ.

Chẩn đoán phân biệt

Cương tức tuyến vú.

Tắc ống dẫn sữa.

Galactocele (bọc sữa).

Ung thư vú giai đoạn viêm cấp (bằng FNA hoặc sinh thiết tất cả các trường hợp áp xe vú ngoài thời kỳ hậu sản để loại trừ ung thư).

Xử trí

Tổng quát

Chườm lạnh.

Tiếp tục nuôi con bằng sữa mẹ hay vắt sữa (cắt sữa trong trường hợp không nuôi con bằng sữa mẹ hay nhiễm trùng nặng, áp xe tái phát nhiều lần).

Nội khoa

Kháng sinh - chống viêm - giảm đau/

Nguyên tắc dùng kháng sinh:

Điều trị ngay khi có chẩn đoán xác định.
Chỉnh theo kháng sinh đồ.
Điều trị kháng sinh trước và duy trì 10-14 ngày sau dẫn lưu ổ mủ.

Nhiễm trùng nhẹ

Dicloxacillin hoặc Cloxacillin 500mg 1 viên x 4 lần/ngày, uống trong 10-14 ngày
Không đáp ứng trong 24-48h chuyển sang Cephalexin 500mg 1 viên x 4 lần/ngày, uống trong 10-14 ngày
Hoặc Cefadroxyl 500mg 2 viên x 2 lần/ngày, uống 10-14 ngày
Hoặc Amoxicillin-clavulanate 625mg 1 viên x 3 lần/ngày, uống 10-14 ngày.
Nếu nghi ngờ vi khuẩn kị khí (áp xe dưới quầng vú) phối hợp thêm Clindamycin 300mg 1 viên x 4 lần/ngày, uống 10-14 ngày.
Hoặc Metronidazole 250mg 2 viên x 2 lần/ngày, uống 10-14 ngày.
Nếu nghi ngờ tụ cầu kháng Methicillin (MRSA): Trimethoprim/Sulfamethoxazole 160 mg/800 mg 1 viên x 2 lần/ngày, uống 10-14 ngày.
Hoặc Clindamycin 300mg 1 viên x 4 lần/ngày, uống 10-14 ngày.

Nhiễm trùng nặng:

Vancomycin (15 mg/kg truyền tĩnh mạch mỗi 12 giờ).
Có thể phối hợp Cephalosporin thế hệ 3 hoặc beta-lactam/chất ức chế beta-lactamase).

Cloxacillin có thể gây viêm gan, vàng da ứ mật, nhưng có thể xuất hiện chậm. Chỉ dùng Cloxacillin trong thời kỳ mang thai khi thật cần thiết. Cloxacillin phân bố vào sữa mẹ, thận trọng khi dùng cho phụ nữ cho con bú.

Cefadroxyl bài tiết trong sữa mẹ với nồng độ thấp, không có tác động trên trẻ đang bú sữa mẹ, nhưng nên quan tâm khi thấy trẻ bị tiêu chảy, tưa và nổi ban. Ảnh hưởng khả năng lái xe, sử dụng máy móc, thuốc có thể gây đau đầu, kích động (hiếm gặp), thận trọng khi lái xe và vận hành máy móc.

Nếu được chỉ định về mặt y học, clindamycin có thể được sử dụng trong thời kỳ mang thai. Clindamycin đi vào sữa mẹ. Việc sử dụng trong thời kỳ cho con bú sữa mẹ không được khuyến cáo.

Amoxicillin an toàn cho các bà mẹ đang nuôi con bằng sữa mẹ.

Ngoại khoa

Đường kính ổ áp xe < 3 cm chọc hút bằng kim 18-19G + Bơm rửa bằng NaCl 0.9% dưới hướng dẫn của siêu âm. Chọc hút tối đa 3 lần. Nếu không đáp ứng rạch dẫn lưu.

Đường kính ổ áp xe từ 3-5 cm chọc hút + dẫn lưu bằng catheter dưới hướng dẫn của siêu âm.

Đường kính > 5 cm rạch dẫn lưu.

Theo dõi

Chăm sóc vết thương hằng ngày bằng bơm rửa ổ áp xe, dẫn lưu bằng penrose hoặc mèche.

Nặn hút sữa, nuôi con bằng sữa mẹ.

Theo dõi 3 tháng.

Nguồn tham khảo

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ SẢN PHỤ KHOA 2022 - Bệnh viện Từ Dũ.

made with ❤️ by MedPocket